De smaken van december: wat Spanjaarden écht eten tijdens de feestdagen

Op de decembermarkten merk je het meteen: meer amandel, meer citrus, meer vis. Families lopen met lijstjes, slagers kopen extra in, en de viskramen draaien langere dagen. De feestdagen worden hier niet gepland aan een keukentafel, maar op de markt, waar het seizoen letterlijk voor je ligt. Dus deze december openen we met een verhaal dat je wist dat zo komen: een verhaal over Spaanse kerstgerechten.

Caldo navideño als basis van het seizoen

Veel families beginnen kerstavond met een eenvoudige, heldere caldo navideño. Het is geen zwaar voorgerecht, maar een warm begin dat past bij het ritme van de kust. Bouillons vind je overal: bij carnicerías, op markten en soms kant-en-klaar bij goede slagers. De geur ervan — kip, botten, groenten — is voor velen het echte begin van december.

Marisco: het feesteten van de kust

Verderop staat de mariscomarkt in volle glorie. Gambones, almejas, mejillones, cigalas; in december draait alles om verse zeevruchten. De ochtend is het beste moment om te kopen, vooral in havens als Dénia, Jávea, Marbella, Estepona of Málaga. De kramen zijn druk, maar het loont: marisco wordt in deze tijd van het jaar gezien als hét gerecht waarmee je laat zien dat het bijzonder mag zijn.

Cochinillo en cordero: traditie uit de oven

Aan de Costa kiezen veel families voor cochinillo of cordero asado. Het zijn geen ingewikkelde gerechten, maar ze vragen om aandacht en tijd. De kwaliteit begint bij de slager. Daar hoor je ook welke stukken het best geschikt zijn voor lange, trage garing. Restaurants serveren het vaak met weinig opsmuk, omdat het vlees zelf het werk doet.

Jamón: het middelpunt van elke tafel

Geen Spaanse kerstgerechten zonder een bord jamón. De hoogste kwaliteit herken je aan de officiële kleurlabels van het Spaanse jamón-classificatiesysteem (Real Decreto 4/2014, het jamón ibérico kwaliteitsbesluit):

• Zwart label: 100% ibérico de bellota

• Rood: ibérico de bellota (50–75%)

• Groen: ibérico de cebo de campo

• Wit: ibérico de cebo

Een goed stuk jamón glanst licht bij kamertemperatuur en ruikt zuiver: nootachtig, nooit zuur. In december wordt jamón vaker aan het begin van de maaltijd geserveerd dan aan het einde; het is een smaakmaker en een traditie tegelijk.

Turrón: de zoete decemberklassieker

De decembermaand wordt gedragen door turrón. De harde variant uit Alicante en de zachte Jijona-turrón hebben allebei een beschermde oorsprong (Denominación de Origen Jijona / Alicante). Wat de een kiest vanwege traditie, kiest de ander vanwege herinnering. En in vrijwel elk huis staat er in december minstens één doos klaar.

De kerstloterij: eten als ritueel

Op 22 december, tijdens de trekking van El Gordo, is eten bijzaak en toch overal aanwezig. Koffie, turrón, chocolade — cafés zitten vol met mensen die samen kijken. Het is een ochtend van rituelen: hoop, televisie, zoet.

Hoe december aan de Costa echt voelt

De waarde van het seizoen zit in de kleine keuzes: bouillon die langzaam trekt, marisco die vroeg wordt gekocht, jamón dat even opwarmt op het aanrecht, citrus dat midden in de winter voor frisheid zorgt. De gerechten zijn niet ingewikkeld, maar ze dragen het gevoel van de feestdagen.

In elke hap zit een verhaal — en in december is dat verhaal warm, rustig en vol traditie.